بررسی تأثیر سفرهای زیارتی بر سیاست منطقه‌ای و روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با عراق نوین

این نوشتار کوشیده است بر اساس تلفیقی از نظریة فلیمز در معیارهای رهبری و نظریة میترانی در جبر کارکردی برای همکاری و نظریة سازه‌انگاران مبنی بر تأثیر هنجارها بر رفتار سیاسی کنشگران، کارکرد سفرهای زیارتی شیعیان ایرانی به عراق را برسیاست منطقه‌ای و روابط ایران و عراق نوین بررسی کند. این نوشتار به روش توصیفی و تحلیلی درصدد طرح این پرسش است که گردشگری مذهبی چه تأثیری بر سیاست منطقه‌ای و روابط خارجی ایران با عراق نوین داشته است؟ فرض پژوهش آن است که با توجه به تأثیر هویّت شیعی بر سیاست‌گذاری ایران، سفرهای زیارتی به جبر کارکردی برای همکاری در میان دو کشور و موجب تقویت روابط و ائتلاف ایران با عراق شده، و زمینه‌ساز عملی‌شدن سیاست اتحادیة اسلامی در خاورمیانه از رهگذر تجربة تعمیق همکاری با عراق خواهد شد. یافته‌ها نشان می‌دهد مهم‌ترین کارکردهای سفرهای زیارتی برای سیاست منطقه‌ای و روابط ایران و عراق عبارت است از: زمینه‌سازی سفرهای زیارتی برای همگرایی اسلامی، بازتعریف «هویّت اسلامی» و بهره‌مندی از کارکرد سرزمین‌زدایی سفرهای معنوی، تبدیل مرزهای جنگ به مرزهای صلح، جلوگیری از باز طرح اختلاف‌های سیاسی و اتکای جمهوری اسلامی ایران به قدرت نرم درعراق نوین، و اثر معناگرایی زایران بر خشونت‌گریزی و ایجاد صلح در منطقه، و مشارکت در امر بازسازی عراق با تمرکز بر بازسازی عتبات عالیات. با تحلیلی سازه‌انگارانه سیاست و روابط ایران در قبال عراق نوین مبتنی برتقدّم هنجار بر منافع صورت‌بندی شده است.